ایران کنفرانس

نمایه DOAJ (Directory of Open Access Journals)  چیست؟

نمایه DOAJ (Directory of Open Access Journals) در سال 2003 با هدف فهرست نمودن مجلات دسترسی آزاد حائز کیفیت و فرآیند داوری (peer review) صحیح ایجاد شد. با گذشت زمان تعداد ژورنال های لیست شده بطور فزاینده در حال رشد بود تا آنکه DOAJ در سال 2014 معیارهای ارزیابی خود را ارتقا بخشید و در سال 2016 حدود 3300 ژورنال را از لیست خود حذف نمود.هم اکنون در بسیاری از ارزیابی ها و مقالات معتبر منتشر شده در حوزه اعتبارسنجی علمی مجلات، از نمایه DOAJ به عنوان لیست سفید "White List" و یا به تعبیر دقیق تر فیلتری برای ژورنال های دسترسی آزاد یاد میشود. بررسی حضور ژورنال در نمایه DOAJ از طریق وبسایت رسمی آن doaj.org قابل بررسی است .

لازم به ذکر است که از زمستان 1395، ارائه‌دهندۀ وب‌سرویس این پایگاه، IPهایی را که از کشور ایران به این وب‌سرویس متصل می‌شوند مسدود کرده است. البته پایگاه DOAJ این موضوع را غیررسمی اعلام کرده اما تغییری در روند نمایه‌سازی و بررسی درخواست‌های ایران اعمال نکرده است.

• ویژگی های پایگاه doaj:

1. تمام مجلات این پایگاه به صورت رایگان و تمام متن و بدون محدودیت دسترس پذیرند.
2. پایگاه مذكور پایگاهی جامع بوده و تمام موضوعات علمی را دربر می گیرد.
3. پایگاه DOAJ  دارای ساختاری ساده بوده و دسترسی به متن مقالات آن بسیار راحت است.
4. همه عناوین در پایگاه DOAJ روزآمد هستند و مجلاتی كه دیگر منتشر نمی شوند، از این پایگاه حذف می گردند؛ مگر اینكه عناوین دیگری جایگزین آنها شده باشد؛ و این رویكرد، مزیت آشكاری است، زیرا در این صورت می توان از فهرست عناوین موجود در این پایگاه برای پی بردن به وجود مجلات جاری و فعالِ دسترسیِ آزاد استفاده كرد.
5. یكی از نقاط قوت راهنمای مجلات دسترسی آزاد، تنوع آن است؛ در واقع این پایگاه مجلات را به تمام زبانها در بردارد و اكنون در این پایگاه، زبان انگلیسی رایج ترین زبان است. این عناوین در پایگاه، گستره كاملی از حوزه های دانشگاهی را پوشش می دهند.

• روش جستجو و یافتن مطالب:

در مورد این که چگونه می توان در این پایگاه به جستجو پرداخت و چه اطلاعاتی را درمورد یك مجله یا یك مقاله می توان در راهنما یافت، باید گفت:

2. در صفحه اصلی این پایگاه با استفاده از سیستم جستجوی مجلات ( Find Journal) می توان از طریق همه فیلدهای موجود در پیشینه مجلات به جستجوی آنها پرداخت. این فیلدها عبارت است از: عنوان مجله، ISSN، سال شروع (زمانی كه مجله به صورت الكترونیكی و تمام متن و دسترسی آزاد درآمده است)،سال پایان (البته درصورتی كه یك مجله جای خود را به عنوان دیگری داده باشد)، موضوع، كلیدواژه ها(كلیدواژه های موضوع مجله)، ناشر، كشور ،(كشور محل نشر و زبان (زبان متن مقالات.)
2. در صفحه اصلی این پایگاه با استفاده از گزینه جستجوی مقالات (find Articles)،  می توان مجلات را در سطح مقاله هم جستجو كرد. البته باید توجه داشت كه همه مجلات در این پایگاه در سطح مقاله قابل جستجو نیستند و فقط مجلاتی كه در جلوی عنوان آنها عبارت( DOAJ Content ) درج گردیده(در حال حاضر1328 عنوان مجله)، دارای این قابلیت می باشند. در هر صورت مقالات قابل جستجو را از طریق فیلدهای زیر می توان جستجو كرد: عنوان مقاله، عنوان مجله، ISSN، نویسنده مقاله، كلید واژه ها و چكیده مقاله. درجستجوی مقالات می توان از عملگرهای بولی نیز استفاده كرد. این عملگرها  عبارتنداز (:AND،OR،NOT.)

در منوی سمت چپ در صفحه اصلی، گزینه ای به نام عناوین جدید (New itles) وجود دارد كه با استفاده از آن می توان فهرست جدیدترین عناوین افزوده شده به پایگاه را در 30 روز اخیر مشاهده كرد؛ این فهرست به طور خودكار روزآمد می شود.

• موضوعات در پایگاه DOAJ :

پایگاه DOAJ به صورت جامع تمام موضوعات علمی را دربر می گیرد. موضوعات در پایگاه DOAJ براساس یك سلسله مراتب مبتنی بر رشته سازماندهی می شوند. در صفحه اصلی این پایگاه موضوعات به 17 حوزه کلی تقسیم شده که کاربر با کلیک کردن بر روی هر یک از آن ها می تواند به موضوعات به صورت خاص تر دسترسی یابد.علاوه بر این،  چنانچه كاربر برروی گزینه (Expand Subject Tree ) در صفحه اصلی كلیك كند، فهرست كاملی از  موضوعات کلی، موضوعات اخص و تعداد مجلات را می یابد که با کلیک کردن برروی هریک از این موضوعات، فهرستی از مجلات دسترسی آزاد در آن حوزه ظاهر می شود.

ایران کنفرانس

JCR یا Journal Citation Reports چیست؟

پایگاه داده اطلاعاتی JCR به عنوان یک شاخص ارزیابی برای گسترش و بررسی ژورنال ها و مجلات در زمینه تحقیقات علمی و اجتماعی در تمام دنیا محسوب می گردد مشروط به اینکه این ژورنال ها و مجلات در موسسه اطلاعات علمی ISI ایندکس (نمایه) شده باشند. بررسی پایگاه داده اطلاعاتی JCR یک شیوه ارزیابی مجلات و ژورنال های مهم و تاثیرشان در جامعه و میزان استناد به آنهاست. موسسه اطلاعات علمی ISI هر ساله گزارشی را به عنوان گزارش استنادی مجلات علمی (JCR) منتشر می نماید که در آن مجلات نمایه شده در بانک اطلاعاتی موسسه ISI بر اساس یک شاخص ارزیابی با عنوان ضریب تاثیر گذاری یا Impact Factor درجه بندی و رتبه بندی می گردند.

شاخص ضریب تاثیر گذاری یا ایمپکت فاکتور یکی از مهمترین و در عین حال کاربردی ترین شاخص های ارزیابی برای اعتبار مجله ها و ژورنال های علمی محسوب می شود .

پایگاه داده اطلاعاتی JCR تلاش می کند با استفاده از ملاک ها و شاخص های ارزیابی مجلات و اطلاعات جدید، به سوی تکمیل ضریب تاثیر و مفاهیم مربوط به آن اقدام نماید و هدف از افزودن توانمدی های پایگاه داده اطلاعاتی JCR، ارائه نمودن اطلاعات جدیدتر برای توسعه ارزیابی و بررسی دقیق تر مجلات و ژورنال های علمی است. پایگاه داده اطلاعاتی JCR روند مستند سازی مجلات و مراجع استناد شده به آن را که هر ساله در ISI Web of Knowledge نمایه می شود را بررسی می کند.

گزارش استنادی مجلات (Journal Citation Reports) یا به اختصار JCR،  به صورت سالانه، توسط موسسه اطلاعات علمی تامسون (ISI) در دو نسخه علوم(Sciences) و علوم اجتماعی(Social Sciences) منتشر می شود. گزارش استنادی مجلات نسخه علوم؛ شامل اطلاعات بیش از ۸۰۰۰ مجله در حوزه‌ی علم و تکنولوژی و گزارش استنادی مجلات نسخه علوم اجتماعی؛ شامل اطلاعات بیش از ۳۰۰۰ مجله در حوزه علوم اجتماعی می باشد. مقالات موجود در ژورنالهای قرار گرفته در پایگاه داده اطلاعاتی JCR اکثرا مقالات پژوهشی و مروری می باشند. سرمقاله ، نامه ها و خلاصه همایش ها و کنفرانس ها معمولا در ارزیابی مقاله محاسبه نمی شوند. گزارش استنادی مجلات بر اساس چند شاخص مورد بررسی قرار میگیرد: شاخصهای Cited Half – Life  Immediately index, IF, که در حال حاضر شاخص ضریب تاثیرگذاری (IF) از مهمترین و اصلیترین آن‌ها برای اعتبار علمی مجلات علمی محسوب می‌شود

مهم ترین اطلاعاتی که توسط JCR منتشر می شود؛ ضریب تاثیر (Impact Factor) یا IF است. در ایران این عدد مبنای ارزش گزاری تحقیقات علمی است. مقالات مستخرج از تحقیقات علمی در صورتیکه در مجلات نمایه شده در JCR یا مجلات دارای ضریب تاثیر چاپ شوند ارزشمند خواهند بود. می توان گفت تحقیقاتی ارزشمند هستند که نتیجه تحقیق در مجلات علمی دارای ضریب تاثیر چاپ شود. به همین خاطر در آیین نامه‌ی چاپ مقالات علمی که توسط وزارت علوم به دانشگاه ها و مراکز علمی کشور ابلاغ گردیده است، بیشترین امتیاز به مقالات چاپ شده در مجلات نمایه شده در JCR اختصاص یافته است.

پایگاه داده اطلاعاتی JCR بیش از ۷۵۰۰ مجله معتبر را در حدود ۲۰۰ حوزه موضوعی از سال ۱۹۹۷ به بعد در بر می گیرد و با استفاده از آن می توان مجلات و ژورنال ها را در حوزه های تخصصی، طبقه بندی و شاخص های رتبه بندی آنها را مورد ارزیابی قرار داد. پایگاه داده اطلاعاتی JCR دارای دو نسخه می باشد که نسخه علمی آن در بر گیرنده بیش از ۶۰۰۰ مجله علمی و نسخه علوم اجتماعی مشتمل بر ۱۸۰۰ مجله می باشد. پایگاه داده اطلاعاتی JCR از طریق Web of knowledge به شرط پرداخت وجه اشتراک قابل دستیابی است.

برگرفته از سایتهای: گروه تحقیقاتی طلوع  و موسسه آذرگان