ایران کنفرانس

ارجاع نويسي APA

اشاره
با ورود رايانه به عرصه نگارش و حجم زياد نوشته‌ها استفاده از شيوه‌هاي قديمي ارجاع نويسي [كه هنوز نيز در جامعه ايران مرسوم است] امكان ناپذير شد. زيرا در اكثر مواقع بعلت سرعت زياد در انتشار مطالب؛ ارجاعات با مشكلات زيادي مواجه مي‌شد و زمان زيادي از نويسنده كه هم اكنون نقش ويراستار و تايپيست را نيز برعهده گرفته بود به خود اختصاص مي‌داد و با جامعه اطلاعاتي و ارتباطي بدون كاغذ نيز همخواني نداشت. براي سهولت در نگارش «انجمن روانشناسي امريكا» شيوه نگارش درون متني APA [در مقابل شيوه هاي برون متني] را پيشنهاد داد كه بيش از دو دهه است در جهان، مرسوم شده و تنها انگليسي ها در برابر آن مقاومت مي‌كنند [كه آن نيز با شيوه كنوني مرجع نويسي ايرانيان متفاوت است]. حال با توجه به منسوخ شدن ارجاع نويسي برون متني پايين صفحه و انتهاي متن، در ادامه شيوه صحيح ارجاع نويسي APA آورده مي‌شود.

مقدمه
APA از عبارت American Phsycological Associasions( انجمن روانشناسي امريكا) اقتباس شده است و امروزه مرسومترين شيوه ماخذ نويسي در جهان به شمار مي رود و بر همه شيوه هاي ديگري كه براي تسريع در نوشتن، تايپ و انتشارمورد استفاده قرارمي گيرند برتري دارد.
در شيوه APA مشخصات مطلب نقل شده به صورت خلاصه «1- نام خانوادگي 2- ويرگول 3- سال انتشار4- دو نقطه يا حرف صاد 5- شماره صفحه» در پرانز مقابل عبارت‌ها نوشته مي‌شود و مشخصات جامع منبع شامل «1- نام خانوادگي 2- ويرگول 3- نام 4- سال انتشار [در پرانتز] 5- نام كتاب يا مقاله [Bold شده] 6- احتمالاً مترجم 7- شهر محل چاپ 8- انتشارات و شماره چاپ 9- در صورت مقاله بودن صفحات ابتدا و انتهاي آن» بر اساس حروف الفبا در انتهاي نوشتار آورده مي شود. براي مثال در متن ( فرهنگي، 1373 ص 21) آورده مي‌شود و در انتهاي كتاب يا مقاله «فرهنگي، علي‌اكبر (1373) ارتباطات انساني، جلد اول ، نهران، انتشارات تهران تايمز ،چاپ اول» نوشته مي‌شود.

حالتهاي گوناگون استناد در متن
1- اگر استناد از نقل قول مستقيم باشد و در ضمن نامي از صاحب اثر در متن برده نشود از؛ ابتدا نام خانوادگي پديد آورنده، سپس سال انتشار و در نهايت صفحه اثر استفاده مي‌شود. (فرهنگي، 1373، ص21)
2- در صورتي كه اثر داراي دو نويسنده باشد همانند مورد قبلي، هر دو آنها در پرانتز آورده مي‌شود (كيا و سعيديان، 1384، ص93) در صورتي كه بيش از دو نفر باشند در اولين استناد اسامي تمامي نويسندگان آورده مي‌شود (ويندال، اولسون و سيگنايزر، 1379، ص354) اما در استنادات بعدي فقط نام يك نويسنده آورده مي‌شود و بجاي مابقي از واژه ديگران يا همكاران استفاده مي‌گردد. (ويندال و ديگران، 1379، ص354)
3- اگر نام پديد آورنده در متن آورده شده باشد ديگر لزومي به ذكر نام پديد آورنده اثر در پرانتز نيست. براي مثال؛ فرهنگي معتقد است: ارتباط يعني تفهيم و تفاهم. (1373، ص43)
4- اگر مطلب عنوان شده نقل قول غير مستقيم باشد، از آوردن شماره صفحه پرهيز مي‌شود. براي مثال؛ در تعريف ارتباط مي توان آن را تفهيم و تفاهم نيز ناميد. (فرهنگي، 1373)
5- اگر مطلب عنوان شده نقل قول غير مستقيم باشد، اما نام صاحب اثر در متن آمده باشد بلا فاصله پس از نام خانوادگي در پرانتز سال انتشار آورده مي‌شود. براي مثال؛ فرهنگي (1373) در تعريف ارتباط آن را تفهيم و تفاهم آورده است.
6- اگر مطلب عنوان شده نقل قول غير مستقيم از يك فصل كتابي باشد همچون موارد پيشين بوده، مضاف بر اينكه بعد از سال انتشار بلافاصله حرف «ف» به معناي فصل به همراه شماره آن فصل آورده مي‌شود. براي مثال؛ در تعريف ارتباط مي توان آن را تفهيم و تفاهم نيز ناميد. (فرهنگي، 1373، ف4)
7- اگر نويسنده‌اي در يك سال چندين اثر داشته باشد است و از همه آنها نيز استفاده شده باشد، آنها را به ترتيب الفبا و با حروف كوچك انگليسي پس از سال انتشار، متمايز مي‌كنند. در مثال قبل (فرهنگي،a ۱۳۷۳، ص43) نشان دهنده اولين اثر فرهنگي در سال 1373 است [البته اينگونه موارد بيشتر در ارتباط با ارجاع به مقالات پيش مي‌آيد].
8- نقل قول‌هاي كه مربوط به صاحب اثر نباشد به چند شيوه نقل قول نويسي مي شوند.
اول اينكه نام و نام خانوادگي صاحب نقل قول اصلي در متن ذكر مي شود. مثال : آلبرت مهرابيان معتقد است از كل يك ارتباط ميان فردي 93 درصد آن جنبه ارتباط غير كلامي دارد. (فرهنگي، b۱۳۷۳، ص 86)
دوم اينكه نام صاحب اثر  اصلي در متن نيايد. مثال: 93 درصد از ارتباط انساني غير كلامي است. (مهرابيان به نقل از فرهنگي، b۱۳۷۳، ص 86)
9- «براي استناد به مصاحبه‌اي كه با فرد مشخصي انجام شده، نامه‌هاي دريافتي، گفتگوي تلفني، يا هر ارتباط شخصي ديگر، نام و نام خانوادگي فرد در متن ذكر و در انتهاي جمله، داخل پرانتز، عبارت «ارتباط شخصي» و پس از آن تاريخ ارتباط درج مي‌شود. لازم به ذكر است چون ارتباط شخصي قابل بازيابي مجدد نيستند در فهرست مآخذ ظاهر نمي‌شوند. مثال؛ احمد اميني نيز معتقد است كه استفاده از شيوه‌نامه انجمن روانشناسي امريكا، بدون طي دوره آموزشي خاص آن، براي بسياري از دانشجويان دشوار است. (ارتباط شخصي، 12 فروردين 1382)» (حري و شاه بداغي، 1385، ص153)
10- «در صورتي كه در بخش مشخصي از متن به بيش از يك اثر استناد شده است، استنادها به ترتيب الفباي نام خانوادگي اولين پديد آورنده هر اثر مرتب و با نقطه ويرگول از يكديگر جدا مي شوند. مثال: شعر حجم تا امروز نتوانسته است طيف وسيعي از شاعران جوان اين مرز و بوم را به مانيفيست خود علاقه‌مند سازد. (احراري، 1382؛ پريد، يوسفي 1383)» (حري و شاه بداغي، 1385، ص153)

ماخذ نويسي در انتهاي متن
ماخذ نويسي كتاب‌ها در انتهاي مطالب به صورت الفبايي نام خانوادگي صاحب آثار تنظيم مي شود. 1- نام خانوادگي پديد آورنده (ويرگول، يك فاصله) 2- نام كوچك [در صورت وجود پديدآورندگان بيشتر؛ نام خانوادگي و نام پديدآورندگان همكار به شكل مقلوب (يك فاصله)] 3- سال انتشار (داخل پرانتز) 4- عنوان اثر (ايتاليك يا بُلد، نقطه، فاصله) 5- عنوان مترجم (ويرگول، فاصله) 6- شماره جلد (ويرگول، فاصله) 7- محل نشر (ويرگول، فاصله) 8- انتشارات (حري و شاه بداغي، 1385، صص154 الي 162)
ماخذ نويسي مقالات نيز همانند كتاب بوده و تنها تفاوت اندكي دارد. 1- نام خانوادگي پديد آورنده (ويرگول، يك فاصله) 2- نام كوچك [در صورت وجود پديدآورندگان بيشتر؛ نام خانوادگي و نام پديدآورندگان همكار به شكل مقلوب (يك فاصله)] 3- سال انتشار (داخل پرانتز) 4- عنوان اثر (به شكل ساده، نقطه، فاصله) 5- عنوان مترجم (ويرگول، فاصله) 6- عنوان نشريه به شكل بُلد (ويرگول، فاصله) 7- دوره [در صورت وجود شماره (داخل پرانتز) شماره] (ويرگول، فاصله) 8- صفحه شمار (حري و شاه بداغي، 1385، ص174)
اگر تعداد آثار استفاده شده يك نويسنده در طول سال بيشتر از يك عدد باشد،آنها را با حروف الفبا كوچك انگليسي و بعد از نام خانوادگي و نام متمايز مي كنند. البته براي تسريع در نگارش در مواقع تكرار نام صاحب آثار از خط تيره بلند [ يك سانتيمتر] استفاده مي‌شود .موارد ذيل گوياي مطلب خواهند بود.
مثال
فرهنگي، علي اكبر(a 1373) ارتباطات انساني، جلد اول ، انتشارات تهران تايمز ،چاپ اول
_____(b 1373) افكار عمومي در روابط عمومي ،فصلنامه هنر هشتم (صص70-82)،سال اول ،شماره دوم، شماره مسلسل 6 پاييز
_____(1375)مديريت افكار عمومي، فصلنامه مطالعاتي و تحقيقاتي "رسانه"(صص 53-62)،سال ششم ،شماره 3 ،شماره مسلسل 18
كهن گوئل( 1363) تاريخ سانسور در مطبوعات ايران، جلد اول ،انتشارات آگاه ،چاپ دوم
هولستي .ا ل. آر(1373) تحليل محتوا در علوم انساني، ترجمه نادر سالار زاده اميري انتشارات دانشگاه علامه طباطبايي،چاپ اول
تذكر: كتاب، مقالات و اخبار از يكديگر تفكيك نمي‌شوند و فقط شماره صفحات مقالات در ارجاع ذكر مي‌شود.

ارجاع اينترنتي
مشاهده مي شود برخي پژوهشگران در ارجاعات اينترنتي فقط نام سايت مورد استفاده را مي‌آورند درصورتي كه با اين روش هيچ مخاطبي نمي‌تواند به منبع اصلي دست پيدا كند لذا در ادامه نحوه ارجاع اينترنتي نيز توضيح داده مي‌شود.
براي ارجاع اينترنتي همانند ارجاع مكتوب در متن و داخل پرانتز ابتدا اسم نويسنده سپس سال انتشار ودر آخر شماره صفحه نوشته مي شود. اما در انتهاي متن مكتوب شش عنصر 1- نام نويسنده 2- عنوان سند 3- پايگاه وبي 4- تاريخ 5- صفحه 6- نشاني اينتر نتي  آورده مي شود.
1- نويسنده؛ چنانچه در سند، نويسنده به روشني معرفي شده باشد، خيلي خوشبخت هستير و در غير اينصورت راه هاي براي شناخت نويسنده وجود دارد. اگر سند از طرف سازمان يا هر نوع موسسه ديگري توليد شده كه ممكن است دولت، گروه هاي مدافع و يا شركتهاي تجاري باشد، سازمان ياد شده ميتواند نويسنده سند محسوب شود. شما چنين فرض كنيد كه در صورت ذكر نشدن نام نويسنده، خود سازمان نويسنده است. در مورد اخبار نيز روزنامه نگاران معمولان نام خود را در سطر نام نويسنده، ذكر نمي كنند يعني نام آنها در مقاله ذكر نميشود. در اين موارد، نيازي نيست كه در مرجع به نام نويسنده اشاره كنيد. در واقع خبرگزاري يا ناشر خبري، نويسنده اين گزارشها هستند و در هر موردي براي ارجاع نام آنها را ذكر كنيد.
2- عنوان سند؛ عنوان سند وبي معمولا در دو مكان متفاوت ذكر مي شوند. يكي در نوار نشاني بالاي صفحه مرورگر و ديگري در بالاي خود صفحه سند. الگوي عمل در اين موارد اين است كه چنانچه نوشته موجود در دو مكان بالا شبيه عنوان باشد احتمالا خود عنوان است و در صورت تفاوت توصيه مي‌شود كه عنوان روي صفحه سند ملاك قرار گيرد.
3- پايگاه سند؛ وقتي به مقاله‌اي از يك نشريه منتشر شده ارجاع مي شودهمواره ارجاع شامل نام نشريه اي است كه مقاله در آن منتشر شده . در وب نيز همين روش با اهميتي برابر به صورت ارجاع دادن به پايگاه وبي در برگيرنده سند انجام مي شود. يكي از اجزاءاطلاعاتي اصلي ارجاع و بيان كننده بافت كلي تري است كه سند در آن قرار مي گرد.
4- تاريخ؛ در ارتباط با اسناد وب سه تاريخ متفاوت مطرح مي‌شود كه اشاره به آنها در ارجاع نويسي مهم است براي برخي از اسناد وب يكي از اين تاريخ ها در ارجاع لازم است. يعني تاريخي كه يك سند براي نخستين بار نوشته شده يا نزديك ترين تاريخ مشابه نظير تاريخي كه سند براي نخستين بار روي وب قرار گرفته است. خيلي از اسناد وب نيز نسخه برخط يك سند چاپي موجود هستند، كه مي توانيد تاريخ انتشار چاپي آنها را به عنوان تاريخ معمولي انتشار سند در ارجاع خود ذكر كنيد و براي آسان كردن مكان يابي سند در وب براي استفاده كنندگان ديگر نشاني اينترنتي و url  آن را در پايان ارجاع بيفزاييد.تاريخ آخرين به روز آمدي اسناد نيز مهم است كه در صورت به روز آمدي سند در اكثر مواقع تغيير مي‌كند لذا ذكر به روز آمدي در ارجاع همه است.
5- صفحه يا بخش: در اسناد pdf شماره صفحه وجود دارد و كار را آسان مي سازد. ولي در اسناد html صفحات فاقد صفحه مي‌باشند كه در صورت وجود بخش يا شماره هاي ديگر استناد به آنها ضروري است.

چند نمونه ارجاع وب
بدون ذكر اطلاعات در باره تاريخ:
Lee Anaa(2005) Small Victories in The Kitchen, Ratwers Viewed بازنگري شده در on march 2005
<www.anysite.com/members/annalee/ratwars/kitchen.html>.
باذكر تاريخ نخستين نگارش يا نخستين بار قرار گرفتن در وب
Lee Anaa(2005) Small Victories in The Kitchen, Ratwers  <www.anysite.com/members/annalee/ratwars/kitchen.html
ذكر نخستين تاريخ نگارش و يا نخستين زمان قرار گرفتن روي وب با ذكر روزآمدي
Lee Anaa(2005) Small Victories in The Kitchen, Ratwers,2004 last updated آخرين روز آمد شدن on 10 septamber 2004 <www.anysite.com/members/annalee/ratwars/kitchen.html
ذكر نخستين تاريخ نگارش يا قرار گرفتن در وب سند تاكنون روز آمد شده ولي تاريخ آخرين روزآمد شدن آن ذكر نشده است 
Lee Anaa(2005) Small Victories in The Kitchen, Ratwers . Vewed بازنگري شدهon 12 march 2004 . <www.anysite.com/members/annalee/ratwars/kitchen.html

نمونه Emailبراي فهرست تبادل نظر
Mulcahy,dara(2005)<dara@mulcahyunie>Giving up cigarettes in Belfest,Q uizsmoking-l-8 Desember 2005 <http://.quistmoking.ie/list/message432.html>

نمونه Emailپيغام شخصي
Mulcahy,dara(2005)<dara@mulcahyunie>Giving up cigarettes in Belfest,private email message to Niamh Quinn 28 Desember 2004

نمونه ارجاع به مطالب همايشها ي وبي و گروه هاي خبري
Mulcahy,dara(2005)<dara@mulcahyunie>Giving up cigarettes in Belfest 28 Desember 2004

ارجاع به مقالات پايگاه هاي برخط
Lee Anaa(2005) Small Victories in The Kitchen journal of domestic conflict studies 3 (2) oclc First search <www.oclc.com>

منابع
ادوكارتي، نايل(1381) پژوهش در اينترنت؛ ترجمه سيروس موسوي؛ انتشارات تحقيق و توسعه صدا سازمان صدا و سيما ( ص 290 الي 300)221649068 و 22053202
اميدوار، علي رضا؛ داود، معصومي (1381) شيوه نامه نگارش كتاب نامه و ارجاع ؛ انتشارات تحقيق و توسعه سازمان صدا و سيما 221649068 و 22053202
حري، عباس؛ شاه بداغي، اعظم (1385) شيوه‌هاي استناد در نگارش علمي، تهران، دانشگاه تهران